Tussentijdse ontbinding franchiseovereenkomst door franchisenemer bij verlieslatende exploitatie mogelijk?
Franchiseovereenkomst, franchisegever, franchisenemer, concurrentiebeding
Onlangs is door het Gerechtshof arrest gewezen in een voor de franchisepraktijk zeer relevante kwestie.
Kern van de kwestie is gelegen in de vraag of de samenwerking op grond van een licentieovereenkomst tussentijds mag worden opgezegd als de overeenkomst voor bepaalde tijd, in dit geval 20 jaar, is aangegaan. In de overeenkomst is geen tussentijdse opzeggingsmogelijkheid overeengekomen, anders dan beperkt tot specifieke in de overeenkomst genoemde gronden, die zich in deze zaak niet voordeden. Het Hof komt onder verwijzing naar Hoge Raadsjurisprudentie tot de conclusie “dat een dergelijke samenwerking in beginsel niet tussentijds opzegbaar is, doch dat een uitzondering daarop kan worden aangenomen indien deze haar grond vindt in onvoorziene, dat wil zeggen niet in de overeenkomst verdisconteerde, omstandigheden die niet voor rekening van de opzeggende partij komen en die van zo ernstige aard zijn dat de wederpartij naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid handhaving van de overeenkomst tot de overeengekomen tijdstip niet mag verwachten.”. Anders gezegd: als sprake is van ernstige, onvoorziene omstandigheden kan het op enig moment niet langer redelijk zijn dat de ene partij de andere nog aan de licentieovereenkomst, en naar analogie franchiseovereenkomst, houdt.
Volgens het Gerechtshof was dat hier het geval omdat de belangstelling voor de activiteiten waar de overeenkomst over ging daalde (afnemende belangstelling voor toepassing van een bepaalde lijmtechnologie), waarmee de overeenkomst als zodanig haar bestaansrecht begon te verliezen. Juist hier zit hem nu in franchiserelaties de kneep. Want wat nu als een teruglopende markt met zich meebrengt dat een franchisenemer, dan wel grote groepen franchisenemers binnen dezelfde formule, kampen met dusdanig teruglopende bedrijfsresultaten dat voortgaande exploitatie redelijkerwijs niet meer gevergd kan worden? Er is dan in ieder geval sprake van omstandigheden (van buitenaf, nog daargelaten of de gang van zaken niet te wijten is aan franchisegever of franchisenemer) die van dusdanig ernstige aard zijn dat niet langer van de verlieslatende franchisenemer gevergd kan worden de franchiseovereenkomst zonder meer voort te zetten. Met deze uitspraak is de weg vrij gemaakt om dergelijke situaties onder de gerechtvaardigde noemer van onvoorziene omstandigheden te scharen, die een tussentijds einde van de franchiserelatie kunnen inluiden. De redenering dat contract nu eenmaal contract is gaat dan dus niet langer zonder meer op. Economische omstandigheden (van buitenaf), die een fundamenteel ander licht werpen op de franchiserelatie dan voorheen, kunnen dus leiden tot een gerechtvaardigd tussentijds einde van de franchiseovereenkomst.
De vraag rijst vervolgens wat de houdbaarheid dan is van een franchiseovereenkomst die onder die omstandigheden een franchisenemer poogt te houden aan een concurrentiebeding. Daarover de volgende keer meer.
Mr Th.R. Ludwig – Franchiseadvocaat
Ludwig & Van Dam Franchise advocaten, franchise juridisch advies.
Wilt u reageren? Ga naar ludwig@ludwigvandam.nl
Andere berichten
Spoedeisend belang in kort geding
Bij juridische geschillen bestaat de mogelijkheid om door middel van een kort geding de rechtbank te verzoeken voorlopige voorzieningen te treffen.
Opschorting fee door franchisenemer op zichzelf niet automatisch grond voor opschorting goederenleveranties door franchisegever
Recentelijk oordeelde de voorzieningenrechter te Assen dat een franchisegever ten onrechte de goederenleveranties had opgeschort.
Codificatie of zelfregulering in de franchisesector
Codificatie of zelfregulering in de franchisesector
Huurrecht en franchise: goedkeuring van afwijkende bedingen in de huurovereenkomst, ondanks wezenlijke aantasting en het ontbreken van een gelijkwaardige maatschappelijke positie tussen de huurder en verhuurder
Huurrecht en franchise: goedkeuring van afwijkende bedingen in de huurovereenkomst.
Overdracht bedrijf franchisenemer: franchisegever faciliteert franchisenemer correct bij afwikkeling
Op 12 november 2014 heeft de rechtbank Rotterdam uitspraak gedaan in een zaak tussen de franchisegever en de franchisenemer over de rechtmatigheid van de beëindiging van de franchiseovereenkomst.
Franchising als dringend eigen gebruik
In een arrest van 18 november 2014, heeft het gerechtshof te Den Bosch zich onder meer gebogen over de vraag of een verhuurder de huur van een bedrijfsruimte mag opzeggen wegens dringen eigen gebruik.