Onverwacht bezoek op zondag? Snel nog even naar de winkel!

Onverwacht bezoek op zondag? Geen nood, er is altijd wel een supermarkt of een banketbakker in de buurt open om snel nog even wat lekkers te halen. Of toch niet? Niet iedere gemeente staat namelijk toe dat winkels op zondag(avond) zijn geopend. Gelukkig worden gemeenten wel steeds creatiever om aan de wensen van de winkeliers én die van de consument tegemoet te komen. Een toelichting.

In de winkeltijdenwet is bepaald dat slechts één ontheffing per 15.000 inwoners verleend kan worden voor een zogenaamde ‘zondagavondwinkel’. Winkels die over een dergelijke ontheffing beschikken mogen op zon- en feestdagen pas vanaf 16.00 uur de deuren openen. Ook op reguliere, door de gemeente vastgestelde, koopzondagen, mogen de deuren niet eerder dan 16.00 uur worden geopend.

Het verdelen van deze ontheffingen verloopt echter niet in iedere gemeente even soepel. Regelmatig worden er door winkeliers meer aanvragen gedaan dan dat de gemeente op grond van de winkeltijdenwet kan toestaan. Bovendien is niet iedere gemeente bereid om het beleid in overeenstemming te brengen met de wensen van de winkeliers voor wat betreft de koopzondagen en zondagavondopenstellingen. In dergelijke gevallen is de bereidheid tot het verlenen van ontheffingen, of juist het ontbreken daarvan, resultante van (gemeente)politieke afwegingen.

Om het verdelen van ontheffingen eerlijk te laten verlopen beschikken de meeste gemeenten inmiddels over een winkeltijdenverordening, waarin – als het goed is – staat omschreven hoeveel koopzondagen worden vastgesteld en hoe men al dan niet in aanmerking kan komen voor een zondagavondontheffing. Gemeenten zijn wel vrij om zelf het aantal koopzondag(avond)en vast te stellen, dus het kan voorkomen dat niet iedere gemeente hetzelfde beleid of aantal koopzondagen erop na houdt. Zo opteert de ene gemeente voor een rouleersysteem waarbij diverse supermarkten tijdelijk ontheffing krijgen, elk voor een afzonderlijke periode, en een andere gemeente opteert voor een verdeling op volgorde van aanvraag. Ook niet ongebruikelijk is een zogenoemde ‘gewogen loting”.
Hoewel VNO NCW daartoe een handreiking heeft gepubliceerd, zijn er nog steeds gemeenten die moeite hebben met het “inkleuren” van (nieuw) beleid. Een overgang van beleid dient goed te worden gecommuniceerd met de winkeliers alsook dient te worden aangegeven wat de consequenties zijn voor hun ontheffing en/of aanvraag daartoe. Bovendien is van belang dat helder is op welke grondslagen een ontheffing al dan niet wordt verleend. Immers, bij onduidelijkheid kunnen winkeliers een en ander als onrechtvaardig ervaren en volgt dan ook regelmatig bezwaar en beroep in de hoop om het tij te keren.

Dat het nóg anders kan illustreert de gemeente Steenbergen met haar besluit d.d. 21 december 2011, dat is gepubliceerd op 22 december 2011 waarin zij een tussen winkeliers zelf ontworpen rouleersysteem heeft bekrachtigd. Aanvankelijk had de gemeente een ontheffing verleend aan één supermarktwinkelier, doch meende een andere dat zij deze had moeten verkrijgen. Bezwaar en een voorlopige voorzieningenprocedure volgden, maar beide winkeliers waren helder: we willen allebei open. Teneinde duidelijkheid te creëren en om verdere kostbare gerechtelijke procedures te voorkomen hebben beide winkeliers in gezamenlijk overleg een schema uitgedacht waarop zij op koopzondag(avond)en “om-en-om” open kunnen zijn. Hierbij is natuurlijk niet geheel nieuw het rouleersysteem, maar wel de omstandigheid dat de gemeente de winkeliers volledig de vrije hand heeft gegeven, met dien verstande dat zij bereid was een nieuw besluit te nemen – overigens wel onder intrekking van de eerder verleende ontheffing –, maar dan wel een besluit dat gedragen werd door de winkeliers.

Het kan dus ook anders: bij gebrek aan beleid, bij onduidelijk beleid en bij weerstand tegen het huidige beleid kan het zinvol zijn om de winkeliers die op zondagavond de deuren willen openen zelf een voorstel te laten doen. Wel zo makkelijk.

Het gehele besluit is terug te lezen via de webpagina van de gemeente Steenbergen via de navolgende weblink:
http://www.gemeente-steenbergen.nl/bekendmakingen/zondagopenstelling_UM1105037.PDF

Ludwig & Van Dam franchise advocaten, franchise juridisch advies