Mag een franchisegever profiteren van de wanprestatie van een franchisenemer?
Gerechtshof Amsterdam
In eerdere artikelen van deze rubriek is reeds opgemerkt dat een postcontractueel non-concurrentiebeding in een franchiseovereenkomst in beginsel ‘normaal’ afdwingbaar is, tenzij er redenen zijn om het non-concurrentiebeding buiten toepassing te laten, dan wel te matigen. Als een (ex)franchisenemer zich aan het einde van de franchiseovereenkomst dan ook geconfronteerd ziet met een dergelijk beding, dan heeft hij feitelijk twee keuzen: het aanvaarden en naleven van het beding, dan wel het non-concurrentiebeding overtreden en het risico nemen dat de (ex)franchisegever de overtreding opmerkt en (rechts)maatregelen treft.
In onderhavige kwestie bij het Gerechtshof te Amsterdam was er sprake van een franchisegever (B), die de vader van een ex-franchisenemer (X) van franchisegever (A) had opgenomen in haar formule. De (beëindigde) franchiseovereenkomst tussen A en X kende een postcontractueel non-concurrentiebeding, dat – kort gezegd – verbood dat X zou toetreden tot de formule van B binnen een periode van een jaar.
De vader van X had een dergelijk beding niet getekend, zodat er dus in beginsel geen (contractuele) belemmering was voor de vader van X om te contracteren met franchisegever B. De vader van X was echter reeds op leeftijd en had in zijn eerdere leven klaarblijkelijk nimmer werkzaamheden ontplooid in de betreffende branche, zodat bij franchisegever A kennelijk een vermoeden begon te kiemen dat X, door zijn vader als stroman naar voren te schuiven, bezig was om het non-concurrentiebeding te ontduiken. In een (eerdere) procedure wist franchisegever A inderdaad aannemelijk te maken dat niet de vader van X, maar X zelf, de leidinggevende was in de nieuwe onderneming en dat X dus het non-concurrentiebeding aan het overtreden was.
In onderhavige procedure heeft A haar pijlen echter gericht op franchisegever B; deze had – in de visie van A – immers kunnen weten dat de vader van X enkel een stroman was en dat X gebonden was aan een non-concurrentiebeding. Door desalniettemin haar medewerking te verlenen aan een constructie, waarbij X (feitelijk) het postcontractuele non-concurrentiebeding zou gaan overtreden, heeft B geprofiteerd van de wanprestatie van X. Franchisegever B stelt zich echter op het standpunt van geen kwaad bewust te zijn en enkel met de vader van X contacten te hebben gehad. X was derhalve helemaal niet in beeld, laat staan diens non-concurrentiebeding, aldus B.
Volgens het gerechtshof is een partij niet direct onrechtmatig aan het handelen als hij contracteert met een andere partij en weet dat, door te contracteren, deze andere partij een overeenkomst met een derde niet nakomt (wanprestatie). Van onrechtmatigheid is volgens het gerechtshof eerst sprake als a) een partij weet – dan wel behoort te weten – van de (toekomstige) wanprestatie van de andere partij en b) er ook sprake is van bijzondere omstandigheden, waarbij, bijvoorbeeld, gekeken wordt naar de ernst van het nadeel voor de derde, alsmede de mate waarin de ene partij de schending heeft beïnvloed.
Kortom, het is onder bepaalde omstandigheden derhalve zonder meer mogelijk dat een franchisegever onrechtmatig jegens een andere franchisegever handelt door een franchisenemer wanprestatie te laten plegen jegens de andere franchisegever. Bij de overgang van een franchisenemer van de ene naar de andere franchiseformule doen alle betrokken partijen er derhalve verstandig aan om uitgebreid te inventariseren wat de omvang van het postcontractueel non-concurrentiebeding van de franchisenemer is. Een onderzoek derhalve niet alleen door de franchisenemer, maar ook door de ‘nieuwe’ franchisegever, teneinde te voorkomen dat deze op enig moment – al dan niet terecht – wordt aangesproken door de ‘oude’ franchisegever.
Mr J.H. Kolenbrander – Franchise advocaat
Ludwig & Van Dam Franchise advocaten,franchise juridisch advies Wilt u reageren? Mail naar kolenbrander@ludwigvandam.nl
Andere berichten
Nieuwe huurwetgeving
Met ingang van 1 augustus 2003 is de nieuwe huurwetgeving in werking getreden.
Vestigingslocaties in beweging
In Nederland wordt druk gebouwd. Nieuwe winkelcentra verrijzen her en der. Oude worden gemoderniseerd en verbouwd.
Ontwikkelingen in mededingingsrecht
Enige tijd geleden heeft de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) een baanbrekende uitspraak gedaan die voor alle franchise-organisaties in Nederland van groot belang is.
Klanten, klantenkring en uitzonderingen daarop
Sommige franchiseconstructies hebben als kenmerk dat slechts aan bepaalde consumenten de produkten of diensten in kwestie worden geleverd.
Bezint eer u begint
Franchising mag zich de laatste jaren in een steeds stijgende belangstelling verheugen.
Het recht van de franchisegever om zijn franchise-organisatie aan een
In veel franchise-overeenkomsten is een bepaling opgenomen waaruit voortvloeit dat de franchisegever zich het recht voorbehoud