Gerechtshof kent beroep op dwaling en onrechtmatig handelen toe bij ondeugdelijke prognose
Het gerechtshof Den Haag vernietigde op 6 juni 2015 het vonnis van de rechtbank Den Haag van 9 november 2013 (ECLI:NL:GHDHA:2015:1707). Het arrest is (nog) niet gepubliceerd. De franchisenemer vorderde vernietiging van de franchiseovereenkomst wegens dwaling, omdat de franchisegever een ondeugdelijke prognose voorgehouden zou hebben. De franchisenemer vorderde tevens vergoeding van schade omdat er geen sprake zou zijn van een franchiseovereenkomst en de tegenvallende exploitatieresultaten het gevolg zouden zijn van de economische crisis. Het gerechtshof oordeelde evenwel anders.
De franchisegever is onderdeel van een groot retail concern en biedt franchiseovereenkomsten aan voor de exploitatie van kledingwinkels onder een specifieke franchiseformule. De franchisenemer was een prognose voorgehouden ten aanzien van de exploitatie van de franchiseformule. De prognose was veelbelovend en er werd een franchiseovereenkomst gesloten. Tevens wordt een franchiseovereenkomst gesloten voor dezelfde franchiseformule voor een kledingwinkel op een andere locatie. In plaats van de geprognosticeerde florissante exploitatieresultaten, zijn de resultaten negatief.
Het gerechtshof beslist dat een prognose geen uitsluitende toekomstige omstandigheid betreft (in de zin van artikel 6:228 lid 2 BW) indien de prognose is gebaseerd op een onjuiste voorstelling van de, ten tijde van het sluiten van de overeenkomst, bestaande omstandigheden. Van een dergelijke ondeugdelijke prognose is sprake als deze gebaseerd is op verkeerde uitgangspunten of andere (ernstige) fouten in de onderbouwing en/of de berekening van de prognose. Het gerechtshof verwijst daarbij naar de arresten van de Hoge Raad van 19 februari 1993, Prg. 1996, 4459 (Renault) en van 25 januari 2002. ECLI:NL:HR:2002:AD7329 (Paalman/Lampenier).
De prognoses zijn gebaseerd op een bepaalde gemiddelde omzet per vierkante meter. Op zichzelf is deze methode niet ondeugdelijk. Echter, door de aanwezigheid van een zogenaamde negatieve marktruimte, die op het ene vestigingspunt beperkt en op het andere vestigingspunt fors was, was te verwachten dat respectievelijk pas in het derde jaar en in Barneveld in het vierde of vijfde jaar de geprognosticeerde omzet zou kunnen worden gerealiseerd. Door de negatieve marktruimte moet een nieuwkomer zich namelijk invechten in de markt en zal het enige tijd duren voordat hij het voor de geprognosticeerde omzet benodigde marktaandeel verwerft. Het gerechtshof concludeert dat de prognose derhalve ondeugdelijk is en stelt vernietiging wegens dwaling vast.
Als er sprake is van dwaling levert zulks niet tevens automatisch ook een onrechtmatige daad op. Volgens het gerechtshof sluit dit niet uit dat er evenwel ook sprake van een onrechtmatige daad kan zijn, in het geval de franchisegever ter zake een verwijt te maken valt. Voor de toewijzing van de gevorderde onrechtmatige daad is vereist dat de franchisegever te verwijten valt dat zij geen rekening heeft gehouden met de lagere omzet in de aanloopfase en/of de negatieve marktruimte op de vestigingspunten en de gevolgen daarvan.
Ten aanzien van één van de vestigingspunten wordt vastgesteld dat de franchisegever wist dat bij de prognose een te groot vloeroppervlak van de winkel als uitgangspunt genomen was. Derhalve kan ten aanzien daarvan naast dwaling tevens een onrechtmatige daad aangenomen worden.
Het opstellen van een prognose is een serieuze aangelegenheid en uit deze uitspraak blijkt nog maar eens dat franchisegever die een ondeugdelijke prognose voorhouden hiervan de consequenties onder ogen zullen moeten zien.
Mr A.W. Dolphijn – Franchiseadvocaat
Ludwig & Van Dam Franchise advocaten, franchise juridisch advies. Wilt u reageren? Mail naar dolphijn@ludwigvandam.nl
Andere berichten
Franchisegever aansprakelijk voor fouten van een franchisenemer? – mr. A.W. Dolphijn – d.d. 23 november 2020
Een franchiseorganisatie verzocht de rechtbank te verklaren dat de franchisgever niet aansprakelijk is als een franchisenemer een ernstige fout zou hebben gemaakt bij een klant.
De echte bedoelingen van partijen bij een franchiseovereenkomst – mr. C. Damen – d.d. 23 november 2020
Wat is nu werkelijk het idee geweest van partijen toen zij een franchiseovereenkomst sloten?
Concurrentieverbod in de franchiseovereenkomst ontduiken – mr. A.W. Dolphijn – d.d. 10 november 2020
Een concurrentieverbod in een franchiseovereenkomst wordt door franchisenemers vaak als bezwaarlijk ervaren, temeer als het concurrentieverbod ook geldt na afloop van de franchiseovereenkomst.
Artikel Franchise+ – “Hoe kom ik van mijn schulden af: Ook voor franchisenemers en franchisegevers” – mr. A.W. Dolphijn – d.d. 20 oktober 2020
Ook voor franchisenemers en franchisegevers die in financieel zwaar weer verkeren, kan een reorganisatie noodzakelijk zijn om te kunnen blijven voortbestaan.
Artikel De Nationale Franchise Gids: “Verplichting tot herinvesteringen voor franchisenemers kent grenzen” – d.d. 13 oktober 2020 – mr. R.C.W.L. Albers
In de praktijk komt het geregeld voor dat franchisegevers ervoor kiezen om hun franchiseformule en de daarbij passende uitstraling te vernieuwen
Rechter anticipeert op Wet franchise: geen verplichte formulewijziging (zonder drempelwaarde)
De rechtbank Amsterdam oordeelt dat een franchisenemer van Blokker niet verplicht is tot vernieuwing van de winkel volgens de nieuwste formule-uitgangspunten, zoals door Blokker opgedragen is.