Eenzijdige collectieve fee-verhoging door franchisegever ongeoorloofd
In een belangwekkende uitspraak van het Gerechtshof Amsterdam van 23 april 2014, ECLI:NL:GHAMS:2014:249 (Spare Ribs Express/Franchisenemer) lag de vraag voor of een franchisegever een verhoging van een bijdrage mocht doorvoeren. De franchisegever had voor 2009, 2010 en 2011 aan de franchisenemers een verhoging van de marketingbijdrage gevraagd. De Franchisenemers, waaronder de franchisenemer in kwestie, hadden daar steeds mee ingestemd. Toen de franchisegever aan de franchisenemers voor 2012 wederom een verhoging vroeg, stemde de franchisenemer in kwestie ter vergadering van de franchisenemers tegen, terwijl de meerderheid van de franchisenemers voor stemde. De franchisegever stelde de meerderheidsbeslissing vast en vorderde afdracht van de verhoogde bijdrage van de weigerachtige franchisenemer.
De franchisenemer heeft in eerste aanleg gewezen op het ontbreken van een contractuele bevoegdheid om tot eenzijdige verhoging over te gaan en kreeg hierin gelijk.
In hoger beroep wordt vastgesteld dat de franchiseovereenkomst niet voorziet in een gebondenheid aan besluiten van de meerderheid van franchisenemers. Ook is er anderszins geen sprake van een contractuele eenzijdige bevoegdheid om tot verhoging van de marketingbijdrage te komen.
De franchisegever wijst er onder meer op dat sinds het sluiten van de franchiseovereenkomst in 1997 er veel veranderd is, zoals de omvang van de franchiseorganisatie en het belang van (internet)marketing, waardoor op landelijk niveau marketing gevoerd dient te worden om de concurrentie voor te blijven. Verder wordt gewezen op het grote franchiseketenbelang, dat inhoudt dat het belang van de franchiseformule prevaleert boven de individuele belangen van de franchisenemers. Met het oog op dat belang is volgens de franchisegever een bedrag aan landelijke marketingactiviteiten benodigd dat zo hoog is dat dit in redelijkheid niet valt te financieren uit de reguliere franchise fee.
Het Gerechtshof overweegt dat het niet ondenkbaar is dat de aanvullende werking van de redelijkheid en billijkheid ertoe leidt dat in het belang van de franchiseformule en/of het collectief van franchisenemers een betalingsverplichting wordt aangenomen, zonder dat daar een contractuele basis voor is. Echter, de argumenten van de franchisegever overtuigen het Gerechtshof niet. Daarbij doelt het Gerechtshof kennelijk in het bijzonder op de stelling dat de benodigde markering activiteiten niet uit de reguliere franchise fee zouden kunnen worden voldaan.
Ten overvloede overweegt het Gerechtshof nog dat indien en voor zover de franchiseovereenkomst zou bepalen dat de franchisegever gerechtigd zou zijn om de marketingbijdrage eenzijdig te verhogen, dit in onderhavige geval in redelijkheid evenmin stand kan houden, gezien het voorgaande.
Uit deze uitspraak blijkt wederom de noodzaak van een goed doortimmerde franchiseovereenkomst. Indien de franchisegever eenzijdig een verhoging van een financiële bijdrage wil kunnen doorvoeren, althans nadat de meerderheid van de franchisenemers daarmee ingestemd hebben, dan is het zaak om zulks zorgvuldig geformuleerd in de franchiseovereenkomst te bedingen. Zelfs dan kan in bepaalde gevallen de redelijkheid en billijkheid het beding buiten werking stellen. Franchisenemers doen er goed aan om kritisch te zijn ten aanzien van voorgestelde verhogingen, ook als de meerderheid van de franchisenemer voor een verhoging is, of als deze bevoegdheid expliciet in de franchiseovereenkomst neergelegd is.
Mr A.W. Dolphijn – Franchiseadvocaat
Ludwig & Van Dam Franchise advocaten, franchise juridisch advies.
Wilt u reageren? Mail naar dolphijn@ludwigvandam.nl
Andere berichten
Adviescollege Toetsing Regeldruk (ATR) adviseert staatssecretaris Keijzer over Wet Franchise
Kort samengevat wordt allereerst geadviseerd franchisegevers en franchisenemers actief te informeren over deze wetswijziging.
Post non-concurrentieverbod bij diensten- en verkoopfranchise
Als een franchiseovereenkomst eindigt, dan stuiten veel franchisenemers op een verbod in de franchiseovereenkomst om gedurende een bepaalde tijd daarna vergelijkbare werkzaamheden te verrichten
Het concept van de Wet Franchise: impact voor franchisegevers en franchisenemers – d.d. 5 februari 2019 – mr. A.W. Dolphijn
Ludwig & Van Dam advocaten denkt dat als het ontwerp van de Wet Franchise daadwerkelijk wet zal worden, er heel wat zal veranderen voor franchisegevers en franchisenemers.
Koop franchiseonderneming en de ontslagen zieke werknemer van 7 jaar geleden
De vraag is of een franchisenemer van Bruna, bij de verkoop van de franchiseonderneming aan Bruna, had moeten mededelen dat zeven jaar geleden een werknemer ziek uit dienst was getreden.
Rechtbank verbiedt Domino’s eenzijdige rayonverkleinging bij verlenging franchiseovereenkomsten – d.d. 28 januari 2019 – mr. R.C.W.L. Albers
Op 9 januari 2019 is door de rechtbank Rotterdam een vonnis gewezen in een door de Vereniging van Domino’s Pizza Franchisenemers en al haar leden (nagenoeg alle franchisenemers van Domino’s) gestarte
Retentierecht van de franchisenemer
Kan een aspirant-franchisenemer een retentierecht inroepen om een entree-fee terug te vorderen als na het sluiten van de voorovereenkomst er niet alsnog een franchiseovereenkomst tot stand komt?