De verkoop van tabak bij supermarkten wordt in 2024 verboden. Wat zijn de beperkingen en kansen voor het supermarktbedrijf? – mr. C. Damen – d.d. 8 december 2020

Om stoppen met roken te bevorderen en beginnen te ontmoedigen wordt de verkoop van tabak bij supermarkten in 2024 verboden. De ministerraad heeft op voorstel van staatssecretaris Blokhuis van Volksgezondheid, Welzijn en Sport ingestemd om het aantal verkooppunten van tabak sterk te reduceren en beoogt hiermee in 2030 te zorgen voor circa 120.000 minder rokers. De regering spoort in de motie aan om in gesprek te treden met supermarkten om te komen tot een snelle afbouw van de verkoop van tabaksproducten. In 2024 stopt de verkoop van tabak in circa 6.400 Nederlandse supermarkten. Het is de inzet van het kabinet om na 2030 gefaseerd de verkoop van tabak af te bouwen, achtereenvolgens bij tankstations en tabak- en gemakszaken, waarna alleen speciaalzaken nog tabak kunnen verkopen. In 2021 wordt onderzocht hoe de afbouw na 2030 het beste vorm kan krijgen, zodat een volgend kabinet daarover zal besluiten.

Momenteel is echter nog onduidelijk welke regels gaan gelden voor de afbouw en het uiteindelijke verbod van tabaksverkoop. Het belangrijkste beleidskader voor het lokale tabaksbeleid is de Tabaks- en rookwarenwet. Daarnaast geven Kamerbrieven en nationale preventieprogramma’s richting aan de invulling van lokaal beleid. Bovendien gelden internationale verdragen waarop het Nederlands beleid moet aansluiten. De belangrijkste doelstellingen daarvan sluiten aan bij de doelen van de World Health Organization (WHO) en de EU Europese Unie stellen. Deze doelstellingen zijn erop gericht te voorkomen dat jongeren beginnen met roken, hulp bij stoppen met roken en bescherming van mensen tegen tabaksrook.

Het verbod op de verkoop van tabak in het supermarktbedrijf zal, afhankelijk van de locatie en de soort supermarkt, in meer of mindere mate impact hebben op de omzet. Hoewel de marge op tabaksproducten doorgaans niet groot lijkt te zijn, heeft de terugloop van tabaksomzet tevens haar invloed op eventuele goodwill afspraken bij verkoop van de onderneming. Deze berekeningen worden soms gebaseerd op de wekelijkse supermarktomzet, vermeerderd met een variabele factor. Bij andere supermarktondernemers speelt de toekomstige winstverwachting een rol voor het bepalen van de goodwill. De omzet van tabaksverkoop blijkt volgens een recente financiële analyse in dit verband vooral groot bij de kleinere winkels in achterstandswijken en grote steden. De algemene verwachting is dat de omzet mogelijk daalt als gevolg van het tabaksverbod, de minimale procentuele marge op peil blijft en de bedragen mogelijk worden gecompenseerd met een andere invulling van de tabak en gemaksdiensten.

Naast de investeringen die de maatregelen met betrekking tot de afdekking van rookwaren per 1 juli jl. hebben gevergd, vraagt de afbouw van tabaksverkoop om eventuele alternatieven. Indien en voor zover de wens bestaat om toch nog tabaksartikelen te verkopen, kan worden onderzocht of een aparte ruimte of locatie voor de verkoop van tabak, in een daarvoor apart op te richten entiteit, uitkomst biedt. Op deze wijze zou de verkoop van tabak niet meer worden verricht vanuit de supermarktentiteit en lijken de huidige plannen van de regering het op deze wijze tot 2030 toe te staan om zowel tabak als gemaksdiensten te verkopen. Na 2030 kan volgens de huidige plannen van de regering de nieuw opgerichte entiteit vervolgens louter dienen als speciaalzaak, waar ook na 2030 tabak zou kunnen worden verkocht.

Mocht u geconfronteerd worden met expiratie van de franchiseovereenkomst en het maken van andere afspraken, dan dient u alert te zijn.

Mr. C. Damen – franchiseadvocaat
Ludwig & Van Dam Franchise advocaten, franchise juridisch advies.
Wilt u reageren? Ga naar damen@ludwigvandam.nl