Aanbiedingsplicht in franchiseovereenkomst is niet geldig
Recentelijk heeft het gerechtshof in hoger beroep bepaalt dat een verplichting van de franchisenemer om de franchiseonderneming en het pand waarin deze onderneming werd uitgeoefend bij het einde van de franchiseovereenkomst aan de franchisegever te koop aan te bieden in dat geval niet geldig was, omdat dit in strijd zou zijn met het Europees mededingingsrecht. Dit leidde ertoe dat de betrokken franchisenemer in afwijking van het contract vrij was om na afloop van het contract de onderneming onder een andere formule voort te zetten.
Volgens het gerechtshof dient een dergelijke koopoptie, waardoor een andere formule geen kans meer heeft, namelijk te worden gezien als een indirecte beperking van concurrentie, dat wil zeggen zowel de beperking van de concurrentie in dienstverlening van franchisegevers in dezelfde branche, als een concurrentiebeperking op consumentniveau. Dit is volgens het gerechtshof in strijd met de Mededingingswet. Die wet beoogt nu juist om concurrentie te bevorderen. Concurrentiebeperkende bepalingen dienen te voldoen aan de strenge eisen van de Europese Groepsvrijstelling voor verticale overeenkomsten. Dat wil zeggen dat de duur van een verbod na afloop van de franchiseovereenkomst maximaal één jaar mag bedragen en de concurrentiebeperking nodig moet zijn om de knowhow van de franchisegever te beschermen. Van te beschermen know how bleek geen sprake en een koopoptie is uit de aard der zaak een oneindig concurrentieverbod, aldus het gerechtshof.
Het gerechtshof overweegt impliciet dat de uitspraak wellicht anders had geluid indien de franchisegever had volstaan met een zogenaamd matchingsrecht, waarmee slechts het recht zou hebben bestaan de onderneming voor een zelfde prijs te verwerven als een ander. Dit bevordert immers juist de concurrentie.
De op zich gerechtvaardigde wens van de franchisegever om de vestigingspunten voor zoveel mogelijk te behouden, leidde er door de formulering in de overeenkomst aldus toe dat het tegendeel werd bereikt.
Bij aanbiedingsverplichtingen en koopopties in franchiseverhoudingen komt het er dus op aan bij de beginselen van de contractsvrijheid de mededingingsrechtelijke grenzen daarvan goed in het oog te houden. Er is een duidelijke tendens merkbaar dat het mededingingsrecht meer en meer ingrijpt in de dagelijkse franchisepraktijk en soms als succesvol breekijzer dient contractsbepalingen opzij te zetten. Al eerder schreven wij in deze rubriek over de mogelijke consequenties van prijsbinding in franchiseverhoudingen, hetgeen eveneens nietigheid van de gehele overeenkomst tot gevolg kan hebben.
Ludwig & Van Dam franchise advocaten, franchise juridisch advies
Andere berichten
Verschoonbare inbreuk op de rayonexclusiviteit
Recentelijk oordeelde de rechtbank Rotterdam over een kwestie ter zake inbreuk op de overeengekomen rayonexclusiviteit.
Nieuwsbrief actualiteiten arbeidsrecht – Mr J. Sterk en Mr I. van Efferen
Modernisering van de Ziektewet per 1 januari 2014
Prognosejurisprudentie: Aansprakelijkheid en bewijs
Bij vonnis van 16 oktober 2013 heeft de kantonrechter te Breda een franchisenemer
Dienstverlening en franchise: naar een nieuw franchisemodel
De laatste jaren laten een enorme variatie van franchiseformules in de dienstverlening zien; in de hotelbranche, het bankwezen, de uitzendbranche, de kinderopvang, de ouderenzorg enzovoorts.
Huurprijsverlaging in de praktijk: een inspanning van franchisenemer en franchisegever samen
Huurprijsverlaging in de praktijk: een inspanning van franchisenemer en franchisegever samen.
Terzijdestelling van het non-concurrentiebeding
De meeste franchiseovereenkomsten voorzien in een specifieke regeling van de gevolgen van beëindiging van die overeenkomst, of dat nu na afloop van de looptijd van die overeenkomst is of tussentijds.